Hoe ons mens-zijn leidt tot stress

In zijn artikel ‘Denken maakt ongelukkig’ beschrijft auteur Arnon Grunberg de verschillende redenen voor dat gevoel volgens schrijver George Steiner. De belangrijkste reden is de onbeheersbaarheid van ons denken.[1]

De filosoof Augustinus zei ooit: ‘Onrustig is ons hart in ons’. Hij doelde hiermee op de mens die zich tot zichzelf in de wereld verhoudt. Wij mensen zijn ons bewust van onze omgeving en onze plek in de wereld. Wij denken hier voortdurend over na, net als over ons handelen. Dit is zo omdat wij in staat zijn tot reflectie. Augustinus zei echter ook dat wij, door het reflecteren en het daar continu mee bezig zijn, ons onrustig maken. Denken houdt immers nooit op en kan daardoor als een last op onze schouders zijn. We vragen ons namelijk af wat de consequenties van ons handelen zijn en of de keuzes die we maken wel echt de goede keus zijn. De antwoorden op die vragen krijgen we helaas pas achteraf, waardoor we voorafgaand al bang zijn voor de keuze die gemaakt moet worden. Zo moeten wij eindexamenleerlingen kiezen wat wij na het behalen van ons VWO-diploma als vervolgstudie willen gaan doen. Sommige leerlingen weten al precies wat ze willen gaan doen, maar voor anderen voelt deze keuze als een blok aan hun been, waar ze constant over blijven struikelen. Dit is begrijpelijk, aangezien deze keuze een groot deel van hun toekomst zal bepalen. Dit veel voorkomende fenomeen heet keuzestress, een vorm van stress die veroorzaakt wordt doordat iemand overspoeld wordt met informatie die overwogen moet worden om een ‘goede’ keuze te kunnen maken, aldus Schwartz. Het gaat hierbij niet alleen om hoe moeilijk de keuze is, maar ook over het voltallige aantal keuzemogelijkheden. Wat nou als de gekozen vervolgopleiding je helemaal niet bevalt? Als blijkt dat je niet de goede keus hebt gemaakt? Als je er spijt van krijgt? Dan kun je weer helemaal van voor af aan beginnen en daar zitten jongeren absoluut niet op te wachten. Dit nadenken over of de keus juist of onjuist is geweest, heet reflectiestress en is een gevolg van keuzestress.

Veel mensen kennen de term ‘angststoornis’. Miljoenen Amerikanen lijden namelijk aan een soort angststoornis en ervaren hier dagelijks symptomen en gevolgen van. Vaak onderschat men echter hoe ‘overthinking’ een groot symptoom van angststoornissen is. ‘Overthinking’ betekent dat wij mensen dingen overdenken. We denken te veel over één bepaalde kwestie na. Wanneer mensen deze definitie horen, geloven ze snel dat zij zelf overdenkers zijn. Want wie kan er nou een dag lang niets overdenken? Het blijkt dus hartstikke normaal te zijn, maar leidt ook weer tot keuzestress, zoals hierboven uitgelegd. Het overdadig denken over één iets heeft echter ook negatieve gevolgen voor iemands mentale en emotionele toestand. Overdenken leidt er toe dat je zo geobsedeerd door iets raakt, dat je simpelweg niet meer zoals gewoonlijk kunt functioneren. Ons menselijk denkvermogen kan dus lijden tot zo’n hevige stress en angst, dat je je leven niet meer normaal kunt leiden.[2]

Om dit essay af te ronden haal ik Descartes’ befaamde uitspraak ‘Cogito ergo sum’ aan. ‘Ik denk dus ik ben’. Wij kunnen onszelf dus als mensen zien, omdat we over dingen nadenken en deze dingen zelfs overdenken. Als we dit nu erg sterk aannemen, betekent dit dat stress wordt veroorzaakt door het simpele feit dat wij mensen zijn en helaas kunnen wij daar niets aan veranderen.

Gebruikte bronnen:

Fader, S. (2019, 16 augustus). What is overthinking disorder? Geraadpleegd op 4 september 2019. https://www.betterhelp.com/advice/personality- disorders/what-is-overthinking-disorder/

Grunberg, A. (2007, 22 juni). Denken maakt ongelukkig. Geraadpleegd op 4 september 2019. https://www.nrc.nl/nieuws/2007/06/22/denken-maakt- ongelukkig-11345986-a1027745

[1] A. Grunberg (2007)

[2] S. Fader (2019)

Me while writing this essay;;; stress